خانه خود را درست کنید - استفاده و اجتناب از عناصر معمارانه
ادامه مطلب ...
ایمان محبی (دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد بابل، مازندران، ایران)
وحید حیدر نتاج (استادیار معماری ، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران)
چکیده:
صاحبنظران روانشناسی محیطی عوامل تاثیرگذار متفاوتی را برای ایجاد دلبستگی به مکان معرفی کرده اند. از جمله این عوامل شاخصهای فیزیکی، اجتماعی، فرهنگی، تجربی و... هستند. یکی از موثرترین این عوامل، شاخص احساسی و عاطفی است. این مولفه هنگامی به وجود می آید که بین فرد و محیط رابطه عاطفی عمیقی به وجود می آید. این پژوهش به دنبال بررسی میزان تاثیر گذاری عوامل احساسی عاطفی و شاخصهای آن بر میزان دلبستگی به خانه های مسکونی در شهر تهران است. بدین منظور با انتخاب سه تیپ مسکونی ویلایی، آپارتمانی و واحدهای همسایگی در اقصی نقاط شهر تهران و بصورت تصادفی و با بهره گیری از پرسشنامه ای محقق ساز، این مسئله در شهر تهران مورد سنجش قرار گرفت. پرسشنامه مشتمل بر تعدادی پرسش بسته با طیف لیکرت و تعدادی سوال باز برای اظهار نظر بیشتر مشارکت کنندگان بود. آلفای کرونباخ این پرسشنامه عدد 2912 بوده که حاکی از پایایی و روایی مناسب پرسشنامه است. پرسشنامه های مذکور با کمک نرم افزار AMOS مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاکی از آن بوده که در حوزه دلبستگی احساسی مورد نظر در این پژوهش حس خوشایند تنها بودن در خانه و حس آرامش در خانه آنها مهمترین عامل های دلبستگی به خانه است. و برای زنان مهمترین عوامل احساسی که موجب دلبستگی به خانه می شود تاثیرگذاری آنها بر محیط خانه و خانواده است.
مهسا رزاقی
چکیده:
به دلیل نفوذ الگوهای خانه های غربی که از دوره قاجار آغاز شد، روز به روز شاهد کاهش روزافزون ارزشهای معماری ایرانی به خصوص کهن الگوها هستیم. لذا ارزیابی خانه های تاریخی ایرانی به عنوان الگویی برای طراحی به جهت رسیدن به اصول کلی در طراحی خانه ایرانی به امری ضروری در عرصه پژوهش تبدیل گشته است. بدین منظور تحقیق حاضر سعی در پاسخگویی به این مسائل دارد که عناصر تشکیل دهنده یک خانه ایرانی چه بوده و همچنین خانه های تاریخی ایران دارای چه ویژگیهای معماری هستند. این مقاله دارای ماهیت توصیفی تحلیلی و تاریخی بوده و در این ارتباط از مطالعات کتابخانه ای و میدانی بهره گرفته شده است. در نتیجه این تحقیق اصول کلی در ارتباط با طراحی خانه به دست میآید که برگرفته از ویژگی خانه های تاریخی ایران است (نمونه موردی: خانه عباسیان کاشان)، که با رعایت این اصول در طراحی خانه می توان به آرامش، آسایش، محرمیت، خلوت و... دست یافت.
رضا ابوئی (استادیار دانشگاه مرمت، دانشگاه اصفهان)
فرهنگ مظفر (استادیار دانشگاه اصفهان)
لیلا ذاکر عاملی (دانشجوی دکتری رشته مرمت بناهای تاریخی دانشگاه هنر اصفهان)
چکیده:
بادگیر در مناطق گرم وخشک نه تنها یک عامل برای تنظیم شرایط محیطی که نمادی از معماری این اقلیم است. با توجه به کاربرد آن در تابستان، به طورکل بادگیرها در جبهه تابستان نشین و برفراز یا در پشت یا کنار ایوان جنوبی خانه ها مستقر هستند. در شهرهایی چون میبد، عقدا و اردکان که بادگیرهای کسویه است، همگی رو به سوی شمال دارند تا باد مساعد شمالی را دریافت کند.
هدف این مقاله ردیابی ریشه های تاریخی بادگیر در معماری خانه های دشت یزد- اردکان است. در این بررسی قدیمی ترین خانه های برپای دشت که تاکنون شناسایی شده اند، متون تاریخی و قدیمی ترین بناهای یادمانی منطقه مورد استناد قرارگرفته اند.
در خانه های دوره ایلخانی و تیموری (قدیمی ترین خانه های پا برجا) این حوزه با عنصر بادگیر به شکلی که برای ما شناخته شده است، مواجه نیستیم. تشکیلات نسری شامل ایوان رفیع و کم عرضی است که در پشت آن اتاق مجلل طنبی قرار دارد. در بناهای غیر مسکونی منطقه نیز، بادگیرها اصیل نبوده و بعدها الحاق شده اند. این در حالی است که در متون آن عصر، به کرات اشاره شده که افراد سرشناس و متمول، خانه ها و عمارات بادگیردار برپا نموده اند؛ حتی در متون کهن تر نیز به وجود بادگیر یا واژه های هم معنای آن چون بادغر و بادغس و بادغند و ... تأکید شده است؛ با این وجود، حتی در معدود خانه های عصر صفویه که دارای بادگیر هستند، بادگیرها در اعصار بعد به بنا اضافه شده است. با وجود اینکه این خان هها نسبت به خان ههای دور ههای ایلخانی و تیموری ازلحاظ تناسبات و چیدمان فضاها متفاوت می باشند، بادگیرهای آنها اصیل نیست. در خانه های دوره های زند و قاجار عنصر بادگیر به عنوان شاخص و معرف معماری کویر رخ نمایی می کند و به حدی فراگیر است که حتی آسمانه شهرهای منطقه را شکلی ویژه بخشیده است. به این ترتیب، از یکسو فقدان هرگونه عنصر مستقل معماری تحت عنوان بادگیر در خانه های قبل از زندیه و از سوی دیگر تأکید متون بر احداث و وجود بادگیر در خان ههای مظفری منطقه پرسش مهم این پژوهش است. قدیمی ترین بادگیر تاریخ دار منطقه مورد مطالعه که در بنایی غیر از آب انبار ساخته شده و هم عصر خود بناست، بادگیر عمارت دولت آباد یزد متعلق به دوره زندیه (سال 1160 ه.ق.) است. به جز آن، بادگیرهای اصیل تنها در آب انبارهای منسوب به قرون هشتم و نهم هجری دیده می شود (مانند آب انبار چهارسوق شاهی یزد و آب انبار تفت) در حالیکه در سایر انواع بناهای این دوره بادگیر اصیل دیده نشده است. به این ترتیب، شاید بتوان ریشه های پیدایش بادگیر را در آب انبارها یافت که بعدها به سایر انواع بناها نیز تسری پیدا می کند.
ادامه مطلب ...